Tóm tắt & Review (Đánh Giá) sách Quần Thư Khảo Biện của tác giả Lê Quý Đôn.
Quần thư khảo biện (QTKB) là tác phẩm nổi tiếng nhất trong số những sách bình luận về lịch sử nước ngoài của Lê Quý Đôn. Quan Bộ lễ Trung Hoa đời Thanh là Tần Triều Vũ từng ca ngợi: “
Tôi thấy QTKB từ Hạ Thương đến Đường Tống đều được bình luận và viết thành sách tới vài trăm điều, thường thường nắm được cái khe hở của sách xưa…”
Lê Quý Đôn cũng nêu lý do viết cuốn sách ấy ở lời tựa: “
Các sử sách từ đời tam đại trở xuống đến Tống Nguyên… ghi chép lại nhiều… Các học giả phần nhiều cho sử là mối thừa… chú thích qua loa, lời bàn cũng không gợi ý cho người đọc được mấy… Những bậc quân tử đời sau muốn khảo cứu những việc thịnh suy trị loạn để nêu gương điều hay, răn đe điều dở theo đâu mà phân biệt được? Tôi thuở nhỏ học ở nhà, sau được học các bậc danh nho, nên sách vở các đời trước nay cũng nắm được chỗ trọng yếu. Thời gian vừa qua độc sử truyện xưa nay và có chí về mặt này. Mỗi khi xem đến tài đức của các bậc tướng võ tướng văn thì đem lòng kính mộ, tưởng tượng đến đức nghiệp lớn lao của họ mà phấn chấn… Lại mỗi khi xem đến những dấu vết cùng những việc gian tà ở đời suy loạn thì lòng không khỏi buồn rầu, than tiếc. Bèn đem ý nông cạn của mình, tưởng tượng tình cảnh, nêu những nét chủ yếu, rồi đánh bạo bàn bạc, tùy bút chép ra”.
Như thế hẳn Lê Quý Đôn là người “nắm được khe hở”, là người dồn hết tâm huyết để “bàn bạc”, để “bình luận” sử sách thời xưa. Tấm gương của ông với những việc sưu tầm, bình luận đó hẳn có nhiều điều tâm đắc, gợi mở để chúng ta đi sâu tìm hiểu.
***
Tóm tắt:
"Quần Thư Khảo Biện" của Lê Quý Đôn là một tác phẩm nổi tiếng về lịch sử nước ngoài, đánh giá và bình luận các sử sách từ thời Tam Đại đến triều đại Tống. Ông viết cuốn sách này với mong muốn giúp người đọc hiểu rõ hơn về những sự kiện lịch sử quan trọng và các nhân vật tiêu biểu, cũng như những bài học rút ra từ chúng.
Trong lời tựa, Lê Quý Đôn cho biết rằng ông viết sách với mong muốn giải thích và phân tích các sử liệu từ những triều đại trước, để những ai muốn nghiên cứu lịch sử có thể hiểu rõ hơn về những thời kỳ quan trọng của quốc gia. Ông cũng muốn từ đó, những người đọc có thể học được những bài học quý giá từ quá khứ, để áp dụng vào cuộc sống hiện tại và tương lai.
Cuốn sách này là một tập hợp các bài viết được tổ chức hợp lý, cung cấp thông tin sâu sắc và phân tích sắc bén về lịch sử và văn hóa của các triều đại khác nhau. Lê Quý Đôn không chỉ là một nhà văn và nhà bình luận tài ba, mà còn là một nhà triết học, người hiểu biết sâu rộng về văn hóa và lịch sử Việt Nam.
Đánh giá:
"Quần Thư Khảo Biện" là một tài liệu quý giá không chỉ cho những người nghiên cứu lịch sử mà còn cho mọi người quan tâm đến văn hóa và truyền thống dân tộc. Lê Quý Đôn đã thể hiện tài năng văn chương và tri thức sâu rộng thông qua cuốn sách này, làm cho nó trở thành một trong những tài liệu quan trọng về lịch sử Việt Nam. Cuốn sách không chỉ là một nguồn tư liệu lịch sử đáng tin cậy, mà còn là một nguồn cảm hứng về tinh thần và tri thức.
***
Lê Quý Đôn (chữ Hán: 黎貴惇, 1726–1784), tên thuở nhỏ là Lê Danh Phương, tự Doãn Hậu (允厚), hiệu Quế Đường (桂堂); là vị quan thời Lê trung hưng, cũng là nhà thơ, và được mệnh danh là "nhà bác học lớn của Việt Nam trong thời phong kiến".
Ở thế kỷ 18, các tri thức văn hóa, khoa học của dân tộc được tích lũy hàng ngàn năm tới nay đã ở vào giai đoạn súc tích, tiến đến trình độ phải hệ thống, phân loại. Thực tế khách quan này đòi hỏi phải có những bộ óc bách khoa, Lê Quý Đôn với học vấn uyên bác của mình đã trở thành người "tổng hợp" mọi tri thức của thời đại.
Tác phẩm của Lê Quý Đôn thống kê có tới 40 bộ, bao gồm hàng trăm quyển, nhưng một số bị thất lạc.
Ông sinh ngày 5 tháng 7 năm Bính Ngọ (2 tháng 8 năm 1726) tại làng Diên Hà, huyện Diên Hà, trấn Sơn Nam; nay là thôn Đồng Phú thuộc xã Độc Lập, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình.
Ông là con trai cả của ông Lê Phú Thứ (sau đổi là Lê Trọng Thứ), đỗ Tiến sĩ năm Bảo Thái thứ 2 (Giáp Thìn, 1721), và làm quan trải đến chức Hình bộ Thượng thư, tước Nghĩa Phái hầu. Mẹ Lê Quý Đôn tên Trương Thị Ích, là con gái thứ ba của Trương Minh Lượng, đỗ Tiến sĩ khoa Canh Thìn (1700), trải nhiều chức quan, tước Hoằng Phái hầu.
Thuở nhỏ, Lê Quý Đôn là người ham học, thông minh, có trí nhớ tốt, được người đương thời coi là "thần đồng". Năm lên 5 tuổi, ông đã đọc được nhiều bài trong Kinh Thi. Năm 12 tuổi, ông đã học "khắp kinh, truyện, các sử, các sách của bách gia chư tử".
Năm Kỷ Mùi, ông theo cha lên học ở kinh đô Thăng Long. Năm 1743 (Quý Hợi, đời vua Lê Hiển Tông), ông dự thi Hương và đỗ đầu (Giải nguyên) lúc 18 tuổi. Sau đó, ông cưới bà Lê Thị Trang ở phường Bích Câu làm vợ. Bà là con gái thứ 7 của Lê Hữu Kiều, Tiến sĩ khoa Mậu Tuất (1718).
Tuy đỗ đầu khoa thi Hương, nhưng thi Hội mấy lần, ông đều không đỗ. Ông ở nhà dạy học và viết sách trong khoảng 10 năm (1743-1752). Sách Đại Việt thông sử (còn gọi là "Lê triều thông sử") được ông làm trong giai đoạn này (Kỷ Tỵ, 1749).
Năm 27 tuổi (Nhâm Thân, 1752), ông lại dự thi Hội, và lần này thì đỗ Hội nguyên. Vào thi Đình, ông đỗ luôn Bảng nhãn. Vì kỳ thi này không lấy đỗ Trạng nguyên, nên kể như cả ba lần thi, ông đều đỗ đầu.
Sau khi đỗ đại khoa, năm Quý Dậu (1753) , Lê Quý Đôn được bổ làm Thị thư ở Viện Hàn Lâm, rồi sung làm Toản tu quốc sử vào mùa xuân năm Giáp Tuất (1754).
Năm Bính Tý (1756), ông được cử đi thanh tra ở trấn Sơn Nam, phát giác "6, 7 viên quan ăn hối lộ". Tháng 5 năm đó, ông được biệt phái sang phủ chúa coi việc quân sự (chức Tri Binh phiên). Ba tháng sau, ông được cử đi hiệp đồng các đạo Sơn Tây, Tuyên Quang, Hưng Hóa... rồi đem quân đi đánh quân của Hoàng Công Chất.
Năm Đinh Sửu (1757), ông được thăng làm Hàn lâm viện Thị giảng. Trong năm này, ông viết Quần thư khảo biện.
***
Tóm tắt:
- Tác giả: Lê Quý Đôn
- Thời điểm sáng tác: Thế kỷ 18
- Nội dung: Bình luận về các sự kiện lịch sử Trung Quốc từ thời Tam Đại đến Tống Nguyên
- Đánh giá:
- Ưu điểm:
- Sách được viết với tinh thần khoa học, cẩn trọng, tỉ mỉ
- Chỉ ra những sai sót trong các sách sử trước đây
- Bổ sung những thông tin mới mẻ
- Giá trị học thuật cao
- Nhược điểm:
- Sách viết bằng chữ Hán, khó đọc đối với người không biết Hán văn
- Một số nội dung mang tính chuyên môn cao, khó hiểu đối với người đọc phổ thông
Review:
- Quần Thư Khảo Biện là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của Lê Quý Đôn, được đánh giá cao về giá trị học thuật.
- Sách đã góp phần làm sáng tỏ nhiều vấn đề lịch sử Trung Quốc, đồng thời thể hiện tinh thần khoa học và tư duy phản biện của tác giả.
- Tuy nhiên, do được viết bằng chữ Hán và một số nội dung mang tính chuyên môn cao nên sách có thể khó đọc đối với người đọc phổ thông.
Kết luận:
- Quần Thư Khảo Biện là một tác phẩm giá trị, đáng đọc đối với những người quan tâm đến lịch sử Trung Quốc và muốn tìm hiểu về tư tưởng của Lê Quý Đôn.
Điểm nổi bật:
- Lê Quý Đôn là một nhà bác học uyên bác, có kiến thức sâu rộng về nhiều lĩnh vực.
- Quần Thư Khảo Biện là một công trình nghiên cứu khoa học nghiêm túc, thể hiện tinh thần cầu thị và cống hiến cho học thuật của tác giả.
- Sách đã góp phần quan trọng vào việc nghiên cứu lịch sử Trung Quốc và được đánh giá cao bởi các nhà khoa học.
Lưu ý:
- Sách được viết bằng chữ Hán, nên người đọc cần có kiến thức về Hán văn để đọc hiểu.
- Một số nội dung trong sách mang tính chuyên môn cao, có thể khó hiểu đối với người đọc phổ thông.
Khuyến nghị:
- Quần Thư Khảo Biện là một tác phẩm giá trị, phù hợp với những người quan tâm đến lịch sử Trung Quốc, đặc biệt là những người muốn nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực này.
- Nếu bạn không có kiến thức về Hán văn, bạn có thể tìm đọc bản dịch tiếng Việt của sách.
- Khi đọc sách, bạn nên chú ý đến những điểm sau:
- Bối cảnh lịch sử của tác phẩm
- Mục đích viết sách của tác giả
- Phương pháp nghiên cứu của tác giả
- Những đóng góp của tác phẩm cho việc nghiên cứu lịch sử Trung Quốc
Chúc bạn đọc sách vui vẻ!
Mời các bạn mượn đọc sách Quần Thư Khảo Biện của tác giả Lê Quý Đôn.
