Nguyễn Đình Chiểu là ngôi sao sáng trong bầu trời văn nghệ dân tộc. Từ sau Cách mạng tháng Tám, và nhất là từ năm 1975, tác phẩm của ông đã được giới thiệu, phổ biến rộng rãi trong cả nước. Song những tác phẩm này chưa được khảo sát dưới góc độ văn bản học chặt chẽ, vì chúng ta chưa có đủ những bản Nôm cần thiết.
Phải đợi đến sau ngày giải phóng, chúng ta mới có được các bản Nôm ấy để làm việc đó. Chính vì vậy, mà "Tuyển tập Nguyễn Đình Chiểu" mãi tới nay mới ra mắt bạn đọc nhân dịp kỷ niệm 90 năm ngày mất của tác giả.
Công tác văn bản học đòi hỏi phải hiểu chính xác văn bản, thuyết minh văn bản theo ý đồ tư tưởng nghệ thuật của tác giả, hiểu được mục đích tính của tác phẩm để rồi cuối cùng tái hiện lại một cách tổng quát các giai đoạn của quá trình lao động đó dưới hình thức một văn bản minh xác thỏa đáng.
"Nguyễn Đình Chiểu Toàn Tập" cố gắng trình bày văn bản theo những yêu cầu đó của văn bản khoa học, nhằm đáp ứng nhu cầu học tập và nghiên cứu hiện nay của các trường đại học và của nhân dân ta đối với nhà thơ đã có một lòng tin vĩ đại vào quần chúng nhân dân - ngọn cờ tiên khu của dòng văn học yêu nước trong thời cận đại.
Với cấu trúc tương đối có hệ thống, lời văn dễ hiểu,... nhóm biên soạn không chỉ cố gắng làm rõ nội dung của tác phẩm mà còn trình bày suy nghĩ của mình theo tư tưởng, tình cảm mới phù hợp với nhịp sống thời đại. Từ đó, bạn đọc có thể chắt lọc, giữ lại giá trị tinh thần và dùng trong đời sống thường ngày như một kiến thức cần có.
***
Nguyễn Đình Chiểu tự Mạnh Trạch, hiệu Trọng Phủ, Hối Trai. Sinh ngày 1 tháng 7 năm 1822, tại làng Tân Khánh, phủ Tân Bình, huyện Bình Dương, tỉnh Gia Định (thuộc Thành phố Hồ Chí Minh ngày nay).
Cha ông tên Nguyễn Đình Huy, người xã Bồ Điền, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên, (nay là xã Phong An, huyện Phong Điền, TT-Huế), là thư lại Văn hàn ty của Tổng trấn Lê Văn Duyệt. Mẹ là Trương Thị Thiệt, người làng Thanh Ba, huyện Phước Lộc, huyện Cần Giuộc, tỉnh Gia Định.
Tuổi niên thiếu, Nguyễn Đình Chiểu từng chứng kiến cảnh loạn lạc của xã hội lúc bấy giờ, đặc biệt là cuộc khởi nghĩa của Lê Văn Khôi tại Gia Định. Cuộc nổi dậy này đã khiến cha ông bỏ trốn ra Huế rồi bị cách chức. Năm 1833 cha ông trở vào Nam, đem ông ra gửi cho một người bạn ở Huế để tiếp tục việc học. Nguyễn Đình Chiểu sống ở Huế từ 12 đến 19 tuổi.
Năm 1843 ông đỗ Tú tài ở trường thi Gia Định, đúng vào năm 21 tuổi. Khi ấy, có một nhà họ Võ hứa gả con gái cho ông.
Năm 1847 ông ra Huế học để chờ thi khoa Kỷ Dậu 1849. Nhưng chưa kịp thi thì được tin mẹ mất tại Sài Gòn (1849). Trên đường trở về chịu tang mẹ, vì thời tiết thất thường, vất vả và khóc thương nhiều nên ông bị bệnh rồi mù cả đôi mắt. Trong thời gian nghỉ lại Quảng Nam chữa bệnh, tuy bệnh không hết, nhưng ông đã được vị danh y truyền dạy nghề thuốc.
Đui mù, mất mẹ, hôn thê bội ước, cảnh nhà sa sút... ông đóng cửa chịu tang cho đến năm 1851, ông mới mở trường dạy học và làm thuốc.
Mời các bạn đón đọc
Nguyễn Đình Chiểu Toàn Tập của tác giả
Nguyễn Đình Chiểu.
