Một số người khác lại có quan niệm rằng tác phẩm kinh điển là giọng văn kiểu cổ điển, buồn tẻ, không còn thích hợp,… nhưng chắc chắn phải có nguyên do tại sao những quyển sách này đã được đọc đi đọc lại hàng thập kỷ nay. Phải có một lý do nào đó mà rất nhiều bài phát biểu hiện đại của chúng ta xuất phát từ Shakespeare, hoặc hầu hết các bộ phim hài hiện đại đều có một chút tinh tế của Jane Austen.
Cho dù bạn là một người có hiểu biết kỹ càng về tác phẩm kinh điển hay đọc giả thích những chất liệu hiện đại hơn, bạn nên biết rằng vẫn có rất nhiều tác phẩm kinh điển phù hợp ngày nay. Đáng ngạc nhiên, đôi khi là những sự liên quan đến khiếp sợ. Dưới đây là một vài kinh điển có giá trị còn hơn cả sự nổi tiếng:
Hiển nhiên là hầu hết các quyển tiểu thuyết trong quá khứ đều đem lại “một điều gì đó” cho chúng ta ở hiện tại. Bất cứ câu chuyện nào liên quan đến tình yêu, sự mất mát hoặc nỗi sợ hãi vì quái vật đều vẫn nhận được sự đồng cảm từ độc giả. Tuy nhiên những cuốn sách được đề cập tới đây tạo cho chúng ta cảm giác như thể chúng được viết ra để phản ánh xã hội thực tại. Từ chủ đề chủ nghĩa phân biệt giới tính đến đặc quyền đặc lợi đầy độc hại hay các thông tin chính trị rò rỉ, đây là những tiểu thuyết cổ điển vẫn còn giá trị thực tiễn đến ngày hôm nay:
Ý tôi là, tôi yêu thích một bữa tiệc tuyệt vời kiểu Gatsby Vĩ Đại nhiều như niềm yêu thích dành cho chàng trai hàng xóm… nhưng quyển sách này không phải là một cuốn sách hướng dẫn cách buông thả bản thân trong những bữa tiệc của các cô gái trẻ. Cuốn tiểu thuyết là cả một chuyến thám hiểm cho “giấc mơ Mỹ” và những giới hạn của tính lưu động trong xã hội. Và giữa những bữa tiệc vui vẻ của mình, Gatsby là hiện thân tiêu biểu của những người Mỹ muốn quay lại thời gian, một quá khứ hư cấu khi mọi thứ đều tuyệt vời (điều này có gợi nhớ bạn tới ai không?).
Vấn đề duy nhất là bạn không thể lấy lại được quá khứ, bất kể bạn giàu có như thế nào hay các quá khứ đó tuyệt vời tới đâu trong suy nghĩ của bạn, và Gatsby đã chết vì những nỗ lực của mình để tìm lại điều đó.
Tôi thực sự muốn rằng nhân vật Iago đã không tạo cảm giác hoàn hảo như vậy trong thời đại hiện đại của chúng ta. Nhưng Iago là anh chàng nghĩ rằng việc mất đi đặc quyền của mình cũng giống như bị áp bức, và dường như có rất nhiều việc tương tự xảy ra xung quanh. Trong vở kịch, Iago hoàn toàn tức giận vì Othello thành công hơn anh, mặc dù Othello có tài năng hơn và mọi thứ khác đều thể hiện là một người tốt hơn. Nhưng vì Othello thuộc chủng tộc thiểu số, Iago đã xem thành công của ông như là một sự xúc phạm cá nhân.
Anh ta dùng 5 cảnh tiếp theo để thao túng Othello bắt đầu hành động bạo lực, sau đó lấy nó làm bằng chứng cho thấy Othello đã bạo lực suốt một thời gian dài.
Nhiều độc giả cảm thấy “The Bell Jar” là tác phẩm được viết ở hiện đại. Công việc thực tập vẫn tồi tệ, lời trích dẫn từ cây vả quá thực tế, các buổi xem mắt vẫn luôn là ác mộng, phân biệt giới tính và bệnh trầm cảm vẫn là hai vấn đề hiện hữu trong xã hội hiện tại. “The Bell Jar” là câu chuyện về một người phụ nữ trẻ tìm kiếm phương pháp trị liệu cho căn bệnh tinh thần của cô ta trong một thế giới mà mọi người từ chối nhìn nhận những điều cô ta đã trải qua một cách nghiêm túc. Khốn nỗi câu chuyện thế này bây giờ vẫn nhận được sự đồng cảm từ nhiều độc giả.
Tôi cá là bạn sẽ biết tôi sẽ nói gì với quyển sách này. Trong thế giới hiện tai nơi mà chính phủ của chúng ta luôn tìm cách đánh lừa người dân với những lời nói dối trắng trợn thành “những sự thật thay thế”, nơi mà việc giám sát đang trở thành tiêu chuẩn và người dân phải lựa chọn giữa thực tế đã được bảo vệ bởi chính quyền hay hiện thực của đời sống thực tại, điều này thật khó để không liên tưởng tới thế giới của Winston trong 1984. Orwell không chỉ viết về một chính quyền đáng sợ, đầy quyền lực, mà trên hết, ông cũng viết một chính phủ có khả năng viết lại thực tế của mình mà không bị người dân thẩm vấn.
Nếu bạn chỉ biết được con quái vật của Frankenstein là một gã đàn ông to lớn, dí dỏm từ những bộ phim, thì bạn có thể sẽ muốn đọc qua cuốn tiểu thuyết gốc của Shelley. Con quái vật ở Frankenstein đi từ một con thú nguy hiểm tới một chàng trai say mê nói tiếng Pháp và chỉ muốn tình yêu thương từ cha mình. Nhưng Victor Frankenstein là người cha tồi tệ điển hình, và anh ta luôn tìm cách thoát khỏi tạo phẩm của bản thân.
Bài học không phải là quá nhiều “khoa học là tội ác” hoặc “đừng đùa với Chúa trời”, đó là chúng ta phải chịu trách nhiệm về những gì chúng ta tạo ra. Cho dù đó có nghĩa là trở thành cha mẹ tốt hơn, làm sạch môi trường, hoặc tham gia nhiều hơn vào chính quyền địa phương, tất cả đều là tùy thuộc vào bạn, nhưng những bài học đạo đức này trường tồn với thời gian.
Vâng, chủ đề chủ nghĩa phân biệt giới tính, bạo lực gia đình và bất công về chủng tộc vẫn còn rất quan trọng ngày nay. Trên thực tế, chủ nghĩa phân biệt chủng tộc và tội ác thù hận đang gia tăng dưới thời tổng thống hiện nay của chúng ta. Và một cuốn sách tôn vinh các mối quan hệ của phụ nữ luôn luôn hợp thời. Nhưng The Color Purple cũng nổi bật với việc sử dụng ngôn ngữ thông tục trong một tác phẩm văn học cổ điển. Mọi người chướng tai gai mắt bởi vai diễn thực tế của Walker trong bài phát biểu của nhân vật khi cuốn sách xuất hiện lần đầu tiên, và mọi người vẫn thường nhanh chóng đánh giá khả năng trí tuệ và khả năng nghệ thuật của người khác bằng cách nghe xem bài phát biểu có “đúng chuẩn” hay không.
The Odyssey có thể là tác phẩm kinh điển nhất, tác phẩm đã 2.800 tuổi. Mọi người đều nghe về nó. (Hầu như) không ai muốn đọc nó. Tuy nhiên, The Odyssey vẫn có thể phản ánh một vài điều về xã hội hiện đại của chúng ta. Dĩ nhiên, câu chuyện kể về một người đang đấu tranh để trở về nhà và những biến đổi trong quá trình này là điều phổ biến. Nhưng khi Odysseus thơ thẩn quanh một bãi biển nhỏ thần tiên trong suốt một thập kỷ, anh thấy nhiều nền văn hoá mới – và bị sốc khi thấy rằng họ có những giá trị và truyền thống khác với anh và anh không phải lúc nào cũng được ca ngợi là anh hùng.
Odyssey không chỉ là một cuộc hành trình của một người đàn ông. Đó là về một người đàn ông học được hành trình của mình ảnh hưởng đến người khác như thế nào. Cuối cùng, như Homer nói, Odysseus “đã nhìn thấy nhiều thành phố của nhiều người và hiểu được cách họ nghĩ.”
Hầu hết mọi người biết về Les Misérables là một tác phẩm dài bằng tiếng Pháp, hoặc là một vở nhạc kịch mà mọi người đều kích động vẫy một lá cờ lớn. Nhưng khi cuốn tiểu thuyết ban đầu (rất, rất dài) được ra mắt, giới phê bình đã chỉ trích gay gắt vì chủ nghĩa xã hội và tư tưởng ủng hộ cách mạng. Sau tất cả, câu chuyện của Hugo là về nhân tính của tù nhân và gái mại dâm, vòng tuần hoàn không thoát ra được của đói nghèo, và sự thiếu công lý đích thực cho người nghèo.
Trong một thế giới mà bất bình đẳng về thu nhập và thành kiến vẫn là những vấn đề dai dẳng, Les Misérables vẫn có sự liên quan không thể phủ nhận. Đó là một lời kêu gọi hành động và lời kêu gọi sự đồng cảm mà đã tồn tại nhiều thế hệ.
Phương Thảo (bookaholic.vn -theo Bustle)
