Là một trong những tượng đài đầu của nền văn học Brazil, Machado có lối kể chuyện dí dỏm được so sánh với Laurence Sterne, phảng phất hơi hướng hậu hiện đại trong cách nó phá vỡ các quy tắc viết văn trước đó – đây là thời điểm mà dòng tiểu thuyết chủ đạo phương Tây đang chuyển mình từ chủ nghĩa lãng mạn sang hiện thực. Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông là Epitaph of a Small Winter (1881) (tạm dịch: Mộ chí về một mùa đông nhỏ).
Người dẫn chuyện trong tiểu thuyết là một người đã chết, rất thất thường, cứ nhất định phải kể chuyện đời mình một cách lan man theo kiểu rất ư là Shandy (nhân vật chính trong cuốn The Life and Opinions of Tristram Shandy, Gentleman của Laurence Stern). Machado là con trai một thợ xây da đen và một thợ giặt Bồ Đào Nha, mang hai dòng máu trong lúc ở Brazil vẫn tồn tại chế độ nô lệ, đến năm 1888 mới bị bãi bỏ. Sự thành công của ông trong vai trò tiểu thuyết gia cũng góm phần tạo nên một xã hội mở hơn.
Euclides da Cunha là một chính trị gia, nhà báo và quân nhân có sức ảnh hưởng lớn cuối thế kỷ 19. Tác phẩm được nhiều người biết nhất của ông là Backlands, the Canudos Campaign (1902) (tạm dịch: Vùng đất chưa khai phá: Chiến dịch Canudos), viết về Cuộc chiến Canudos, do chính quyền liên bang Brazil khởi xướng nhằm chống lại cuộc nổi loạn của người khai hoang ở thị trấn Canudos, bang Bahia – những người này biểu tình chống sưu cao thuế nặng và chính quyền địa phương áp bức. Bấy giờ, chính quyền tuyên truyền về quân nổi loạn như những kẻ theo chủ nghĩa quân chủ, muốn chống phá trật tự dân chủ mới, nhưng góc nhìn từ thực địa của Euclides đã phá vỡ luận điệu này, phơi bày sự đàn áp của quân đội Brazil với cư dân nghèo ở Canudos.
Sinh ra ở Ukraine trong một gia đình Do Thái, Clarice Lispector và cha mẹ bà di cư đến Brazil vào đầu những năm 1920, trốn khỏi sự khủng bố của Liên Xô. Về sau, bà trở thành một trong những tác giả Hiện đại nổi tiếng nhất ở Brazil.
Tác phẩm được xuất bản đầu tiên của bà, Near to the Wild Heart (1943) (tạm dịch: Gần trái tim hoang dã) phát triển nhiều kỹ thuật viết mà James Joyce, William Faulkner và Virginia Woolf từng sử dụng. Tên nữ nhà văn Anh rất thường được đem ra so sánh với lối viết của Clarice. Bà thường dấn sâu vào đời sống nội tâm của nhân vật chính, miêu tả sinh động những xúc cảm và rung động của họ theo dòng ý thức với năng lượng và sự đam mê dào dạt, mê hoặc tất cả độc giả của bà.
Có lẽ tác giả được yêu thích nhất ở Brazil là Jorge Amado, người mà, khi còn sống, đã chiếm được cả cảm tình của giới phê bình lẫn đông đảo công chúng. Các tiểu thuyết của ông như Captains of the Sands (1937) (tạm dịch: Đội trưởng cát), Gabriela, Clove and Cinnamon (1958) (Gabriela, Đinh hương và Quế) hay Dona Flôr and her two husbands (1966) (Dona Flôr và hai người chồng) là những tác phẩm kinh điển của nền văn học Brazil hiện đại, đáng chú ý vì đã gợi lên sinh động con người và phong tục quê hương Bahia của Amado, nhất là thành phố thủ đô Salvador.
Phong cách hài hước của ông rất được lòng công chúng và nhiều tác phẩm của ông đã được chuyển thể thành phim điện ảnh và truyền hình, nổi tiếng nhất là Dona Flôr and her two husbands, câu chuyện về một người phụ nữ cùng lúc sống với hồn ma của người tình đã chết và chồng mới.
Rubem Fonseca sống và làm việc ở Rio de Janeiro, nơi ông có một thời gian dài làm cảnh sát và công tố của bang. Ngoài công việc chính, ông xuất bản truyện ngắn và tiểu thuyết viết về tình trạng tội phạm nhũng nhiễu và bạo lực trong thế giới ngầm của thành phố.
Từ những năm 1970 trở về sau, các tác phẩm đã đưa ông lên vị trí bậc thầy thể loại tiểu thuyết tội phạm, đối trọng lại bối cảnh nông thôn đã quá quen thuộc trong tiểu thuyết Brazil bằng khung cảnh thành thị đặc trưng của Brazil hiện đại. Hai tuyển tập truyện ngắn của ông gần đây vừa được dịch sang Anh ngữ: Taker and Other Stories (2008) (tạm dịch: Kẻ chiếm đoạt và Những câu chuyện khác) và Crimes of August (2014) (tạm dịch: Tội ác tháng Tám). Fonseca nổi tiếng ngại xuất hiện trước công chúng và ảnh chụp ông rất hiếm.
Sinh ra ở bang São Paulo, Hilst là một trong những tác giả ưa đổi mới nhất trong giới văn chương Brazil, pha trộn nhiều thể loại, từ thơ tới tiểu thuyết và kịch nghệ, sử dụng nhiều kỹ thuật viết khác nhau trong suốt nghiệp văn dài và phong phú của bà. Sau khi học luật ở São Paulo những năm 1950, Hilst về sống ở nông trại tại Campinas, nơi bà quản lý một sa-lông văn học, quy tụ nhiều họa sĩ, nhà văn và nhạc sĩ từ khắp các miền Brazil đến hợp tác lâu dài. With my dog eyes (1986), vừa được dịch sang Anh ngữ, là một tuyển tập truyện dài và ngắn rất thích hợp cho bạn đọc mới bước vào thế giới của bà.
Nhà văn của người Do Thái ở Brazil, Scliar được sinh ra và dành trọn cuộc đời ở Porto Alegre, một thành phố nam Brazil nổi tiếng với phần đông dân cư là người Đức.
Trong chiến tranh, người Do Thái chiếm một phần lớn trong nhóm nhập cư này, và sự tương phản giữa gốc Do Thái Đức với việc sinh sống và lớn lên ở môi trường văn hóa Do Thái Brazil là chủ đề phổ biến của Scliar. Max and the Cats (1981) (tạm dịch: Max và lũ mèo) là tác phẩm nổi tiếng nhất thế giới của ông, một phần cũng nhờ vụ kiện đạo văn nổ ra sau khi Yann Martel thắng giải Booker với The Life of Pi (2002) (Cuộc đời của Pi) – hai tác phẩm có chung cốt truyện một cậu bé lênh đênh trên biển với một con thú họ mèo to lớn.
Là tên tuổi bán chạy nhất và quen thuộc nhất trong danh sách này, Paulo Coelho có một khởi đầu chật vật khi bị bố mẹ đưa vào viện tâm thần do quan sát thấy tâm tính và thái độ nổi loạn của ông. Sau khi được ra năm 20 tuổi, ông dấn thân vào nghiệp nhạc công và nhạc sĩ, hợp tác với nhóm nhạc phái ảo giác Os Mutantes những năm 1970, cùng ca sĩ Elis Regina và Raul Seixas.
Sau vài năm du lịch thế giới, ông bắt đầu thực hiện ước mơ viết văn của mình, cuối cùng cũng thành công và trở thành tiểu thuyết gia Brazil nổi tiếng nhất mọi thời đại. Các tác phẩm nổi tiếng nhất của ông có thể kể đến The Alchemist (1984) (Nhà giả kim) và By the River Piedra I Sat Down and Wept (1994) (tạm dịch: Bên sông Piedra tôi ngồi khóc).
Carvalho được coi là một tên tuổi mới tiềm năng trên văn đàn Brazil những năm 1990 và nay đã trưởng thành, trở nên một trong những cây bút được đánh giá cao nhất thế kỷ 21. Ông là một nhà báo, phóng viên cho tờ Folha de São Paulo ở Paris và NewYork, sự tiếp xúc với các nền văn hóa khác đã giúp ông tìm được lối viết riêng. Tác phẩm Nine Nights (2002) (tạm dịch: Chín đêm) vừa được xuất bản bằng tiếng Anh, kể về một chàng trai Mỹ tự tử ở Brazil năm 1939, để lại bảy lá thư, mỗi lá lại nêu lên một lý do khác nhau khiến anh ta từ giã cuộc đời.
Một trong những tiếng nói mới đáng chú ý trong giới văn sĩ Brazil, Adriana Lisboa sinh ra ở Rio de Janeiro, từng sống ở Pháp và hiện đang ngụ tại Colorado. Tiểu thuyết của bà, như Carvalho, xoay quanh các nhân vật Brazil ở trong nền văn hóa khác Brazil và sử dụng ngôn ngữ khác tiếng Bồ Đào Nha. Bà viết về trải nghiệm khi đi du lịch và tương tác với các nền văn hóa khác, thông thường, đó là cách để bà khám phá sự gắn bó với quê hương và thấu hiểu hơn lịch sử và chính trị của nó. Crow Blue (2014) (tạm dịch: Quạ xanh) là tiểu thuyết mới nhất được xuất bản bằng tiếng Anh của bà.
Uyên Phương (bookaholic.vn - theo The Culture Trip)
