Biếm họa là một thể loại quan trọng của báo chí. Thể loại này không chỉ mang lại tiếng cười vui cho độc giả, mà còn thông qua tiếng cười phản ánh thực trạng, đả kích những tồn đọng, có thể tác động tới nhận thức.
Sau 4 năm gián đoạn, Giải Biếm họa báo chí Việt Nam đã trở lại trong năm 2018. Lễ phát động giải thưởng diễn ra ngày 3/4 tại Thông Tấn Xã Việt Nam với chủ đề “Ứng xử văn hóa; Xã hội văn minh”.
 |
| Tranh biếm của họa sĩ Vũ Thanh Hiền đạt giải nhất giải Biếm họa báo chí Việt Nam lần thứ 4 (2013-2014). |
Sở dĩ giải thưởng lấy chủ đề ấy vì thực tế hiện nay văn hóa ứng xử trong cộng đồng đang có những vấn đề nổi cộm, từ trong lời ăn tiếng nói, đến thái độ, hành vi. Điều này dễ nhận thấy trong các lễ hội, người tham gia giao thông, nơi công sở, nền nếp chốn học đường, cho tới không gian mạng xã hội…
Với chủ đề “Ứng xử văn hóa; Xã hội văn minh”, cuộc thi muốn sử dụng tiếng cười để phản tỉnh mỗi người trong cung cách ứng xử ở mọi nơi mọi lúc. Biếm họa không chỉ đả kích những hành vi kém văn hóa trong ứng xử, mà còn cổ vũ những cách cư xử thanh lịch, văn minh.
Đại diện báo Thể thao Văn hóa - đơn vị tổ chức cuộc thi - cho biết: “Chúng tôi không có tham vọng qua một cuộc thi biếm họa có thể xây dựng được những chuẩn mực 'văn hóa ứng xử' của toàn xã hội nhằm giải quyết vấn đề còn tồn đọng. Nhưng thông qua tiếng cười của biếm họa, mỗi người có thể tự soi lại bản thân để có những sự điều chỉnh thích hợp”.
 |
| Từ trái qua: họa sĩ Lý Trực Dũng, ông Lê Quốc Minh, ông Lê Xuân Thành - đại diện ban tổ chức - phát động giải Biếm họa báo chí 2018. |
Ban tổ chức nhận bài dự thi (tranh vẽ, đồ họa vi tính) tới hết ngày 1/12/2018. Tác phẩm lọt vào chung khảo và đoạt giải sẽ được triển lãm vào cuối năm 2018, đầu năm 2019, với chủ đề “Táo ứng xử”.
Bên cạnh triển lãm, một tọa đàm với chủ đề văn hóa ứng xử sẽ được tổ chức với sự tham gia của Sở Văn hóa Thể thao Hà Nội, nghệ sĩ Chí Trung - người gắn bó với vai diễn Táo Giao thông, những nghệ sĩ có trải nghiệm về văn hóa, lối sống Việt Nam.
Ông Lê Quốc Minh - Phó Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam - cho biết đây là lần thứ 5 giải thưởng biếm họa báo chí mang tên Cúp Rồng Tre được tổ chức. Ban tổ chức kỳ vọng giải thưởng là cú hích quan trọng cho nền biếm họa báo chí.
 |
| Sau khi phát động giải Biếm họa Báo chí 2018, ban tổ chức khai mạc triển lãm tác phẩm đoạt giải tại các lần tổ chức trước. Trong ảnh là đại diện Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản đang xem tranh tại triển lãm. |
Họa sĩ Thành Chương là người gắn bó nhiều năm với tranh minh họa trên báo Văn Nghệ. Ông rất tâm đắc với tranh biếm họa trên báo. Họa sĩ nói: “Lịch sử gần 100 năm biếm họa Việt Nam, biếm họa báo chí có sức mạnh to lớn. Nếu một tờ báo có trang biếm họa phát triển, thì thu hút được nhiều bạn đọc, tạo được uy tín”.
Theo họa sĩ Thành Chương, trong thời kỳ chiến tranh, biếm họa, đả kích phía địch thì khá dễ. Thời nay, khi phải đả kích ta thì khó, bởi nếu ta đủ dũng cảm mới có thể chấp nhận được việc đả kích chính ta, từ đó có tác động tới nhận thức.
“Bao lâu rồi tôi không mua báo Thể thao và Văn hóa nữa. Nhưng giờ đây, chính tôi sẽ mua báo lại, vì báo có tranh biếm họa” - họa sĩ Thành Chương nói.
Giải thưởng Biếm họa Báo chí Việt Nam mang tên Cúp Rồng Tre do báo Thể thao và Văn hóa, Thông tấn xã Việt Nam thực hiện.
Giải thưởng được tổ chức từ năm 2007, nhằm khích lệ phong trào sáng tác biếm họa tiềm ẩn trong các “nhà báo vẽ”, tổ chức triển lãm về biếm họa đem lại món ăn tinh thần cho đông đảo người xem, tiếp tục góp phần đưa trở lại và phát huy sức mạnh của thể loại báo chí biếm họa, tôn vinh tác giả biếm họa.
