Là tiểu thuyết của bậc thầy văn học Nga và của cả thế giới: Dostoevski - tác giả của những tác phẩm lừng lẫy từng đi vào lòng độc giả yêu chuộng văn chương tại Việt Nam như Tội ác và trừng phạt, Anh em nhà Karamazov, Chàng ngốc, Lũ người quỷ ám…
Đây là quyển tiểu thuyết đầu tiên và duy nhất Dos. viết từ ngôi thứ nhất (nhân vật xưng tôi), cũng là quyển đầu tiên trong loạt tiểu thuyết mà Dos. viết về đề tài “cha và con”. Thế nhưng, điều đặc biệt nhất chính là tính thời sự của tác phẩm, dù đã được Dos. viết từ những năm 1875.
“Trước đây tôi đã để ý đến trẻ em, nhưng bây giờ tôi đặc biệt chú ý đến chúng. Từ lâu tôi đã đặt cho mình ý tưởng phải viết một cuốn tiểu thuyết về trẻ em - những đứa con ở nước Nga thời nay,”… Đó là lý do Dostoevsky cho ra đời tập tiểu thuyết Chàng thiếu niên này.
Nhân vật chính của tập tiểu thuyết là một chàng thiếu niên sinh ngoài giã thú - Arkady Dolgoruky chịu nhiều đau khổ và bất hạnh bởi sự miệt thị của xã hội. Một câu chuyện hết sức chân thật về quá trình tự giáo dục đầy khó khăn, về những bí mật thầm kín trong cuộc đấu tranh với chính mình, nhờ thái độ tha thiết của chàng đối với cuộc sống và mọi người. Và nhờ thế mà Arkady trở thành nhân vật được bạn đọc yêu mến nhất trong số tất cả các nhân vật của Dostoevsky.
Tác phẩm của F.M. Dostoevsky thuộc vào hiện tượng văn hoá tinh thần đỉnh cao của loài nười. Theo nhận xét của M.Gorky, thì Tolstoi và Dostoevsky đã làm rung chuyển cả thế giới và khiến cho toàn bộ châu Âu phải hướng cái nhìn kinh ngạc sang nước Nga...
...Nhân vật chính là một cậu bé chịu nhiều đau khổ. Tức giận với ả thế giới, cậu bé tin rẳng đồng tiền có sức mạnh to lớn nhất trong xã hội , tiền bạc quyết định mọi vấn đề ... Từ những trang đầu tiên, bạn đọc đã chìm vào cái thế giới của những quan hệ xã hội tàn bạo. Trong ước mơ của cậu bé, số tài sản kiếm được sẽ đem lại cho kẻ tầm thường một sự vĩ đại và tự do vô tận, những đồng tiền điều khiển thế giới sẽ nâng cậu lên cao hơn... Cậu thiếu niên có sự khao khát tự khẳng định mình bằng bất cứ giá nào, vừa có mục đích cao cả thực hiện những hoạt động có ích trong sự liên hệ với các tư tưởng thời đại, tiếp cận các bộ phận ưu tú của xã hội...
***
Fyodor Mikhailovich Dostoevsky (1821- 1881), sinh ngày 11.11.1821, là nhà văn nổi tiếng người Nga.
Cùng với Gogol, L. Toystol, ông được xem là một trong ba văn hào vĩ đại của Nga thế kỉ 19.
Dostoevsky sinh tại thành phố Moscow, là con trai thứ hai trong 7 người con của ông Mikhail, một bác sĩ quân y được biệt phái qua phục vụ tại Bệnh Viện Maryinski chuyên chữa trị các người nghèo. Ông Mikhail là một con người cứng rắn, thẳng thắn trong khi bà mẹ lại có bản tính trái ngược, bà ta rất thụ động, tử tế và rộng lượng. Các sự kiện của gia đình quý tộc xa xưa này với cha mẹ có một vùng đất và hơn một trăm nông nô, đã là hình ảnh của các nhân vật với các bản tính thái cực trong các cuốn tiểu thuyết của Dostoevsky sau này.
Trong thời gian Fyodor đi học xa nhà, ông Mikhail đã bị giết chết do các nông nô trong vùng nổi loạn và hình ảnh giết người bất ngờ và tàn bạo này luôn luôn ám ảnh Fyodor Dostoevsky khiến cho các tác phẩm của ông thường dùng đề tài là các tội ác. Và vào cuối cuộc đời, cái chết của người cha đã là căn bản cho tác phẩm danh tiếng Anh Em Nhà Karamazov.
Fyodor Dostoevsky rất yêu thích văn chương. Vào tuổi 25, Fyodor đã cầm bút, sáng tác ra cuốn tiểu thuyết đầu tiên với tên là Những kẻ bần hàn xuất bản vào năm 1846. Đây là một câu chuyện tình cảm mô tả một cách bóng bẩy các cảnh tàn phá của kiếp nghèo. Cuốn truyện này đã được các nhà phê bình khen ngợi, đặc biệt là Vissarion Belinsky, và nhà văn trẻ tuổi Dostoevsky được gọi là một "Gogol mới", tác phẩm của ông trở nên bán chạy nhất, bởi vì từ xưa tới nay chưa có một nhà văn người Nga nào cứu xét một cách kỹ càng sự phức tạp tâm lý của các cảm xúc bên trong tâm hồn con người. Fyodor Dostoevsky đã dùng tới phương pháp phân tích tâm lý để tìm hiểu các hoạt động rất tinh tế của tâm lý mọi người. Sau tác phẩm Những kẻ bần hàn , Fyodor Dostoevsky sáng tác ra cuốn Con người kép đề cập tới sự phân đôi cá tính và đây là căn bản dùng cho nhân vật Raskolnikov của đại tác phẩm Tội Ác và Trừng Phạt.
Qua tác phẩm này, Fyodor Dostoevsky được toàn thế giới công nhận là một trong các Đại Văn Hào của nước Nga, được xem là người sáng lập hay là người báo trước cho chủ nghĩa hiện sinh thế kỷ 20.
Tác phẩm tiêu biểu:
***
Không chịu thêm được nữa, tôi ngồi ghi lại câu chuyện những bước đi đầu tiên của tôi trên đường đời, trong khi hoàn toàn có thể bỏ qua chuyện đó. Có một điều tôi biết chắc chắn: tôi sẽ không bao giờ còn ngồi viết tiểu sự tự thuật về mình, dù tôi có sống đến một trăm tuổi đi chăng nữa.
Phải tự ái đến mức tệ hại, mới có thể viết về mình mà không xấu hổ. Tôi chỉ tự tha thứ cho mình, rằng tôi viết không phải để ấy lòng bạn đọc, như tất cả các nhà văn. Nếu tôi đột nhiên nghĩ ra cái chuyện ghi chép tất cả những gì xảy ra với tôi từ năm ngoái, thì đó chỉ là do nhu cầu bên trong: mọi việc xảy ra khiến tôi kinh ngạc vô cùng. Tôi chỉ ghi lại các sự kiện, bằng mọi cách cố tránh trò tu từ văn chương. Nhà văn viết ba mươi năm và cuối cùng hoàn toàn không biết ông ta viết văn ngần ấy năm để làm gì. Tôi không phải là văn sĩ, không muốn làm văn sĩ, và tôi cho rằng bày tỏ nội tâm của mình, miêu tả cho hay các cảm xúc của mình rồi đem ra chợ văn chương là một việc làm bất nhã, đê tiện.
Tuy nhiên, tôi bực bội với dự cảm, rằng hình như không thể bỏ qua hoàn toàn việc miêu tả cảm xúc và các ý nghĩ (có lẽ kể cả các ý nghĩ đê tiện); mọi trò tô điểm bằng văn chương thật đáng ghét, dù có khi buộc phải làm như thế vì không còn cách nào khác. Các ý nghĩ thì có thể rất đê tiện, bởi lẽ cái mà mình trân trọng rất có thể chẳng có giá trị gì đối với người khác. Nhưng thôi, không bàn chuyện đó. Nhưng phải có lời nói đầu. Không có lời nói đầu, không được. Dù rằng không có gì khôn ngoan hơn là hãy bắt tay vào công việc, có lẽ việc gì cũng vậy.
...
Mời các bạn đón đọc
Chàng Thiếu Niên của tác giả
Fyodor Dostoyevsky.
